Astım spreyi, astım hastalarının kullandığı tedavi edici ilaçlar içermektedir. Bu makalede öncelikle astım hastalığı hakkında kısa bir bilgilendirme yapılacak, ardından spreyin kullanımı ile ilgili detaylı bilgiler sunulacaktır.

Astım, bronş dediğimiz akciğer içi hava yollarında oluşabilen kronik iltihaplı bir sağlık sorunudur. Bu iltihap alerjiye ya da sık sık geçirilen enfeksiyonlara bağlı olarak gelişebilir. Astımda:

Hava yollarında aşırı hassaslık, normal bir kişinin hava yollarının karşılaştığında herhangi bir kasılmaya neden olmayan sigara dumanı, parfüm, yiyecek ve bazı diğer kokulara karşı fazla bir reaksiyon vererek bronşların daralması halidir. Bu temas neticesinde hasta kişilerde öksürük krizi ve soluk darlığı meydana çıkabilir.

Nefes darlığı ataklar şeklinde gelmekte olup, özellikle geceleri uykudan hastayı kaldırması tipiktir. Ataklar arasında hastanın çoğunlukla soluk darlığı yakınması bulunmaz. Hastaların bir kısmında nefes darlığı sık sık bir hal alabilir ve hastanın yaşam kalitesini bozarak sık sık geceleri uykudan uyandırmaya, iş gücü kaybına, acil servislere başvurulara ve hastaneye yatmalara neden olabilir. Astımlılarda mutlaka nefes darlığı olmak zorunda değildir. Öksürükle de izleyen astım formları vardır. Özellikle geceleri meydana gelen ve hastayı uykudan uyandıran öksürük, eforla meydana gelen öksürük yakınmaları olduğunda astım olasılığı düşünülmelidir.

Astım atağında çoğunlukla tetikleyici bir faktör vardır. Altta yatan basit neden çoğu hastada alerji olmakla birlikte, en sık enfeksiyonları takiben hasta kişilerde astım ataklarına rastlanır. Astım atağında hava yollarında oluşan iltihap artarak hava yollarını daraltır. Hava yollarında balgam üreten hücrelerin salgısı artar ve balgam tıkaçları oluşarak hava yollarını tıkar. Bununla birlikte hava yollarının etrafındaki kas lifleri kasılarak mevcut patolojinin artmasına ve hava yollarının daha da daralmasına yol açar.

Astım temelde genetik bir hastalıktır. Ailede astımı olan bireylerde astım gelişme ihtimali daha yüksektir. Ailede astım olmasa da genetik bazı bozukluklara bağlı olarak astım gelişme ihtimali vardır. Bununla birlikte çevresel faktörler de astım gelişiminde etkili olabilir.

Astım spreyleri, tüp içerisinde bulunan ilaç sıvı/akışkan haldedir ve tüpe basılarak uygulanır. Her bir basarak püskürtülen ilacın bir dozuna "bir puf" denilir. Çocukların ilaçları hazne dediğimiz aparat ile kullanmaları gerekiyor. İlaç bu hazne içinde 3-5 saniye havada asılı kalır. Bu kısa süre içinde hasta derin ve yavaş bir nefes alarak nefesini 10 saniye kadar tutmalıdır.

Spreyin üzerindeki kapak döndürülerek çıkarılır ve ağız kısmı yukarıya gelecek şekilde tutulur. Alt kısım ekseni etrafında ileri geri döndürülerek klik sesi duyulması beklenir. Akciğer boşalıncaya kadar nefes dışarı verilir (cihazın içine üflenmez). Cihazın ağız kısmı dudaklar arasına yerleştirilir, derin ve hızlı bir nefes alınır. Cihaz ağızdan uzaklaştırılır. Nefes 10 saniye tutulup burundan verilir. Cihaz içindeki ilacı daha iyi çekebilmek amacıyla alt kısma dokunmadan üst üste 1-2 defa daha derin nefes alınıp 10 saniye nefes tutulabilir.

İkinci doz uygulanacaksa bir dakika bekledikten sonra benzer işlemler tekrarlanır. Uygulama tamamlandıktan sonra dişler fırçalanmalı ya da ağız içi bol suyla gargara yapılmalıdır. Aksi takdirde ağız içinde aftlar gelişebilir.